Współczesne wynalazki stają się coraz bardziej złożone i wymagają specjalistycznej wiedzy technicznej, dlatego powstają jako efekt współpracy wielu współtwórców. Stwarza to problem wykonywania praw patentowych: prawa do uzyskania patentu i patentu, jeżeli przysługują one dwóm albo kilku współuprawnionym.
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej nie definiuje pojęć współtwórcy wynalazku lub współtwórczości wynalazczej. Niniejsza rozprawa doktorska proponuje całościową teorię współtwórczości wynalazczej. W tej rozprawie doktorskiej przedstawiono problem rozbieżnego traktowania korzystania z wynalazku i licencjonowania przez współuprawnionych. Omówione również zostały zagadnienia sporne związane z ustaniem wspólności praw patentowych.
Z przewagą dogmatycznej analizy polskich przepisów prawa normujących wspólność w częściach ułamkowych prawa do uzyskania patentu i patentu, w tej rozprawie doktorskiej poruszono również zagadnienia ekonomiczne wspólności oraz wysunięto propozycje de lege ferenda. Dogmatyczna analiza została uzupełniona prawnoporównawczym przedstawieniem wspólności patentowej w trzech różnych porządkach prawnych.
Rozprawa doktorska składa się z sześciu rozdziałów. W rozdziale I omówione zostały zagadnienia ogólne związane z wynalazkiem i prawami bezwzględnymi na wynalazku. Rozdział II został poświęcony przedstawieniu regulacji prawnej i teorii doktrynalnych współwłasności w częściach ułamkowych odniesionych do wspólności praw patentowych. W rozdziale III przedstawiono najważniejsze zagadnienia wspólności praw patentowych w trzech porządkach prawnych: Stanów Zjednoczonych Ameryki, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Rozdział IV zawiera omówienie zagadnień związanych z powstaniem wspólności prawa do uzyskania patentu oraz patentu. W rozdziale V zostało przedstawione funkcjonowanie wspólności, czyli prawa i obowiązki wynikające ze stosunku wspólności, zaś w rozdziale VI wygaśnięcie i zniesienie wspólności. Zakończenie pracy zawiera wnioski dotyczące najważniejszych tez pracy, w tym kształtu regulacji wspólności praw patentowych de lege ferenda.
W niniejszej rozprawie doktorskiej została zaproponowana teoria współtwórczości oparta na teorii kwalifikowanego wkładu twórczego. Teoria ta jest oparta na współwystępowaniu związku obiektywnego i subiektywnego współtwórcy z wynalazkiem. Obiektywny związek istnieje wówczas, gdy występuje kwalifikowany poziom wkładu twórczego współtwórcy. Poziom kwalifikowany zależy od jakości wkładu twórczego współtwórcy, ale również od wkładów innych współtwórców i kierunku, w jakim potoczy się proces twórczy. Subiektywny związek polega na dobrowolnym uczestniczeniu w tzw. „wspólnocie wynalazczej”, której celem jest dokonanie wynalazku. Subiektywny związek wyraża się w świadomości uczestniczenia w procesie twórczym, woli dokonania wynalazku i wiedzy o współdziałaniu z pozostałymi współtwórcami. W niniejszej rozprawie doktorskiej zanegowano zasadność różnego traktowania w stosunku wspólności korzystania przez współuprawnionych z wynalazku we własnym zakresie oraz licencjonowania. W obecnym stanie prawnym korzystanie z wynalazku we własnym zakresie jest dopuszczalne w sposób nieograniczony. Z kolei licencji na korzystanie z wynalazku mogą udzielić tylko wszyscy współuprawnieni łącznie. Wniosek de lege ferenda dotyczy przyznania każdemu współuprawnionemu uprawnienia do udzielania samodzielnie licencji niewyłącznej. Obecne uregulowanie wyłącza z udziału w korzyściach z wynalazku tych współuprawnionych, którzy mają preferencję do licencjonowania, a są ograniczeni w korzystaniu z wynalazku we własnym zakresie. Propozycje de lege ferenda obejmują bardziej szczegółową regulację wspólności patentu w celu ograniczenia odwoływania się do przepisów o współwłasności rzeczy w kodeksie cywilnym. Ze względu na właściwości wynalazku najbardziej racjonalne jest umożliwienie współuprawnionym samodzielnego korzystania z wynalazku zarówno bezpośrednio, jak również poprzez udzielanie licencji niewyłącznych. Korzyści osiągane przez współuprawnionych z samodzielnego korzystania lub z udzielania licencji niewyłącznych nie powinny podlegać podziałowi, gdyż każdy współuprawniony może wówczas uzyskiwać własne korzyści. Podział korzyści powinien dotyczyć tylko sytuacji, gdy czynność prawna znacząco ogranicza zakres korzystania z wynalazku przez współuprawnionych, jak to jest w przypadku licencji wyłącznej lub licencji otwartej. Z uwagi na daleko idącą samodzielność w korzystaniu z wynalazku przez współuprawnionych, instytucja prawna zniesienia wspólności powinna być stosowana jedynie w razie zaistnienia ważnego powodu. W przypadku zgłoszenia żądania zniesienia wspólności pozostali współuprawnieni powinni mieć uprawnienie do wykupu udziału współuprawnionego wychodzącego ze wspólności.
The present technical solutions are more sophisticated and complex and as such are created in most cases by the joint inventors. Thence the question, how to exercise patent rights to inventions (a right to obtain a patent and a patent) belonging to two or more joint proprietors, grows in importance.
Act of 30 June 2000 on Industrial Property Law does not define a legal notion of the joint inventor or the joint inventorship. This Ph.D. dissertation proposes a comprehensive theory of the joint inventorship. In this Ph.D. dissertation it is advanced a problem of divergent treatment of the exploitation of the invention and the licensing of it in the case of the joint property of the patent. There are also critically discussed problems connected with the cancellation of the joint property.
With the dominance of the dogmatic analysis of the Polish provisions governing the patent and the right to obtain the patent being subject to the joint property in fractional shares, in this Ph.D. dissertation there are indicated economic problems linked with the joint property and the propositions for the change of the law. The dogmatic examination is supplemented with the comparative research of the regulation of the joint property of the patent in three different legal systems.
The Ph.D. dissertation is divided into six chapters. In chapter I there are discussed the general matters concerning the invention and the rights in rem to the invention. In chapter II there are indicated various legal theories explaining the very nature of the joint property of the right to obtain the patent and the patent. In chapter III there are demonstrated basic notions of the legal regulation of the joint property of the patent in three jurisdictions: the United States of America, Germany and the United Kingdom. Chapter IV contains the description of various causes of emergence of the joint property. In chapter V it is analysed the functioning of the joint property, i.e. the rights and duties of the joint proprietors. Chapter VI examines the cessation and the cancellation of the joint property. In the final remarks there are presented the main conclusions.
The existence of the joint inventorship is linked in the theory of a qualified contribution of the joint inventor with the concurrence of two kinds of relations of the joint inventors with the invention. The objective relation is measured by the amount of the qualified contribution of the joint inventor to the invention. The subjective relation consists in the conscious participation in the inventive process and the knowledge about the other joint inventors. This Ph.D. dissertation questions the divergent treatment of direct exploitation of the invention and the licensing of it. Each joint proprietor is entitled to direct exploitation of the invention on his own without any limit. However, it is not admissible for the joint proprietor to license the invention without the consent of other joint proprietors. In this Ph.D. dissertation it is presented a view that the competitive use of the invention by the joint proprietors might concern not only the direct exploitation of the invention but also the licensing. The competence to grant the license would provide each joint proprietor with the choice of the method of using the invention. It is especially important for those entities, which prefer to license the invention, because they do not possess the capabilities to exploit the invention in any other way. The propositions concerning the change of the law involve implementation of more specific provisions concerning the joint property of the patent in order to limit the necessity of referral to the general provisions on the joint property of things in the Civil Code. Because of the nature of the invention, it is more practical and logical to allow all joint proprietors to exploit the invention directly and to grant the licenses, without the consent of other joint proprietors. Whereas in this proposition each joint proprietor has the lawful means of benefiting from the invention, the profits obtained by the joint proprietors do not need to be shared with the others. The division of profits might be only acceptable in the situation, where an act in law concerning the employment of the patent results in the substantial limitation of the individual use of the invention. This is the case of the exclusive license and the open license. Bearing in mind the proposed independence of the joint proprietors in the commercialization of the patent, the cancellation of the joint property should be limited to important reasons. In case where one of the joint proprietors demands the cancellation of the joint property, the others should have the right to redeem his share in the patent and exclude him from the joint property.