Abstract:
Niniejsza rozprawa stanowi próbę analizy współczesnej powieści hindi pod
względem jej zainteresowania tematem śmierci i umierania. Przyświecać nam będzie
myśl Michaela Vovelle’a o tym, że „całe społeczeństwo da się w jakiś sposób ocenić
czy osądzić po jego stosunku do śmierci”1
. Wszystkie przebadane przez nas utwory
stanowią przykłady literatury o śmierci, poczynając od pierwszego utworu, który
uznajemy za powieść współczesną – Krowy na ofiarę (Godān; 1936)2 Premćanda
(Premcand; 1880–1936). W toku naszych rozważań postaramy się udowodnić,
że „współczesność” powieści hindi przejawia się w realizmie opisu i postaci, a jednym
z jej ważnych elementów jest deheroizacja bohatera i jego losu, także, w dużym stopniu,
deheroizacja jego śmierci. Po roku 1936 śmierć zaczęto przedstawiać również za pomocą
innych środków, w takich stylistykach i nurtach jak naturalizm, fantastyka, makabra
i egzystencjalizm. Śmierć nie zawsze była bowiem rozumiana dosłownie, jako zjawisko
fizjologiczne, lecz stanowiła symbol problemów społecznych czy alienacji jednostki we
współczesnym świecie. Dużemu zainteresowaniu motywami tanatologicznymi
w literaturze, zwłaszcza w powieści współczesnej, towarzyszy jednocześnie niewielka
liczba opracowań dotyczących gatunku powieściowego. Dostępne na rynku prace
na temat literatury hindi po roku 1936 są w znakomitej większości badaniami
historycznym lub dotyczą dokonań wybranego autora.
