Streszczenie
Rozprawa doktorska poświęcona została zbadaniu wpływu ram prawnych restrukturyzacji i
uporządkowanej likwidacji w Unii Europejskiej na dyscyplinę rynkową w sektorze bankowym.
W tym celu szczegółowej analizie poddany został zbiór przepisów obejmujący przede
wszystkim dyrektywę 2014/59 oraz rozporządzenie 806/2014, a także akty wykonawcze i
delegowane na ich podstawie wydane przez Komisję. Zgodnie z hipotezą postawioną na
wstępie, tak określone ramy prawne tworzą warunki dla skuteczności dyscypliny rynkowej w
sektorze bankowym w UE. W celu weryfikacji tej hipotezy rozważania w niniejszej rozprawie
zostały podzielone na cztery rozdziały.
Rozdział pierwszy analizował ekonomiczny i historyczny kontekstu przyjęcia przepisów
regulujących restrukturyzację i uporządkowaną likwidację w Unii Europejskiej. W pierwszej
części tego rozdziału omówiono podstawowe pojęcia („regulacja”, „bank”) oraz przedstawiono
uzasadnienie konieczności regulacji działalności bankowej. Miało to służyć wykazaniu, że
przepisy dotyczące restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji stanowią nieodłączny element
zbioru regulacji bankowych zmierzających do zapewnienia efektywności rynku finansowego.
W drugiej części tego rozdziału przedstawiona została ewolucja przepisów regulujących
działalność bankową w prawie Unii Europejskiej. Jak zostało wskazane, przyjęcie BRRD i
SRMR stanowiło naturalną konsekwencję tego procesu.
Rozdział drugi poświęcony został szczegółowemu omówieniu pojęcia „dyscypliny rynkowej”.
W tym celu bazowano głównie na dorobku nauk ekonomicznych. Pozwolił on nie tylko na
dokonanie charakterystyki dyscypliny rynkowej, ale również na sformułowanie warunków jej
skuteczności oraz wyjaśnienie związków pomiędzy tym zjawiskiem a przepisami prawa. W
rozdziale tym zbadano, jak poszczególne warunki kształtowały się pod wpływem rozwiązań
prawnych oraz działań organów publicznych przed i po wybuchu globalnego kryzysu
finansowego z lat 2007-2008.
W rozdziale trzecim przeprowadzono szczegółową analizę ram prawnych restrukturyzacji i
uporządkowanej likwidacji w Unii Europejskiej. Wykazano tam, że dla utworzenia warunków
skuteczności dyscypliny rynkowej kluczowe są nie tylko przepisy regulujące samą procedurę
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, ale również te odnoszące się m.in. do planów
restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz minimalnych wymogów w zakresie
funduszy własnych i zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji.
Rozdział czwarty poświęcony został zbadaniu potencjalnych wyjątków i wyłączeń istniejących
na gruncie BRRD, SRMR i pozostałych omawianych aktów prawa UE oraz ich wpływu na
oczekiwania inwestorów co do konsekwencji upadłości banku. Analizy wykazały, że z
perspektywy dyscypliny rynkowej problematyczne są nie tylko te regulacje, które
bezpośrednio pozwalają zastosować pomoc publiczną lub wyłączyć część zobowiązań spod
instrumentu bail-in, ale również te, które zwiększają prawdopodobieństwo zastosowania takich
rozwiązań przez odpowiednie organy.
Całość wywodu doprowadziła do wniosków zaprezentowanych w zakończeniu rozprawy.
Hipoteza została pozytywnie zweryfikowana tylko częściowo, niemniej przeprowadzone
badania pozwoliły lepiej zrozumieć związki pomiędzy ramami prawnymi restrukturyzacji i
uporządkowanej likwidacji a dyscypliną rynkową.
Summary
This PhD disseration has been devoted to the analysis of influence of the EU bank resolution
framework on market discipline in banking sector. For this purpose, careful examination has covered
principally: Directive 2014/59, Regulation 806/2014 and delegated and implementing acts adopted
by the European Commission, which had been authorized to enact them by the indicated legislative
acts. According to the hypothesis presented in the dissertation such a legal framework creates
conditions for effectiveness of market discipline in the EU banking sector. Verification of this
hypothesis has been undertaken through thorough considerations structured into four chapters.
First chapter aimed at presenting economic and historical context for regulation of resolution
procedure in the European Union. In the first part of this chapter key concepts of ‘regulation’ and
‘bank’ were discussed and necessity for regulating banking activity was explained. The purpose of
this analysis was to demonstrate that resolution framework constitutes a key element of a set of
banking regulations that guarantee efficiency of financial markets. The second part of this chapter
presented evolution of regulation of banking activity in the EU law. As was argued, adoption of
BRRD and SRMR was a natural consequence of this process.
Chapter number two was devoted to a detailed examination of ‘market discipline’ notion. To this aim,
results of research from the economic field were widely deployed. Against this background it was
possible not only to characterise the phenomenon, but also to formulate conditions for effectiveness
of market discipline and explain relationship between market discipline and law. The chapter
concluded with the analysis on how different regulations and public agencies’ actions before and after
the outburst of the Global Financial Crisis of 2007-2008 influenced conditions for effectiveness
market discipline in the banking sector.
Third chapter focused on a thorough examination of the EU bank resolution framework itself. It was
demonstrated that for the market discipline conditions to arise, sole establishment of resolution
procedure is not sufficient. Equally important are the accompanying institutions, such as resolution
plans or minimum requirements for own funds and eligible liabilities that guarantee effectiveness of
the whole system.
In the last chapter, coherence of the ‘resolution system’ was analysed. Multiple exceptions and
exemptions under BRRD, SRMR and other EU legal acts were examined. The research revealed that
regulations that permit use of state aid or bail-in exemptions are not the only problematic ones. For
market discipline equally dangerous are all those provisions that lead to the increase of probability of
a public body resorting to bail-out or any other non-standard solution.
1
All the findings were summarised in the conclusion. Positive verification of the hypothesis has been
achieved only partially. Nevertheless, the research has led to a better understading of complicated
realationship between bank resolution framework and market discipline.
